آداب و رسوم : دورت اوریم ساشلی

آداب و رسوم : دورت اوریم ساشلی

درسروده های ترکمن شعری است بنام دورت اوریم ساچلی یا ساشلی به معنی چهار موی بافته که دختر ترکمن بعد از رسیدن به سن بلوغ موی خودرا چهار رشته(دو رشته از مو در جلو و دو رشته در پشت سر) می بافد و کلاه زنانه یا به زبان محلی بوریک که با نقش ونگار سوزن دوزی شده برسر میگذاشته که به آن بوریکلی قیژ میگویند.

بعد از نامزد شدن یکی ازرشته ها که معمولا سمت چپ بوده به پشت سر انداخته میشد تا معلوم شود که این دختر نامزد دارد وبعد از ازدواج نیز تک رشته موی جلو نیز همراه با بقیه رشته ها دو رشته بافته شده در پشت سر قرار میگیرد که به آن بافت زنانه یا (هلی اوریم) گقته میشود میگویند که شاعر با الهام ازاین آرایش موی این شعر را سروده است.

منبع سایت:/www.turkmenstudents.ir/

نوروز در بین ملل مختلف

عید نوروز در بین مل مختلف:

در فرهنگ و سنن هر قوم و ملتی، روزهایی وجود دارد که ریشه تاریخی وفرهنگی داشته و جلوه ای از باورهایی است که حتی تا مقدسات دینی و مذهبی آنها پیش رفته و هویت فرهنگی و تاریخی آن جامعه را به نمایش گذاشته است.

نگاهی به عید قربان در خراسان شمالی

نگاهی به عید قربان در بین ترکمنان خراسان شمالی
آیین قربانلق (قربانی کردن) سنتی دینی نزد مسلمانان است که ترکمن های سنی مذهب خراسان شمالی آنرا با اجرای آداب و رسوم مختلف و متنوعی از جمله چاپادی،تشریق و هندی لیگبرگزار می کنند.
برگزاری عید اسلامی قربان در بین اقوام شیعی کرد، ترک، تات و فارس استان خراسان شمالی با آیین هایی همراه است اما برپایی آن در میان ترکمن های اهل سنت این استان با مراسمی ویژه تر و به شیوه هایی متفاوت تر صورت می گیرد.

آئین نوروز در بین ترکمنان

آئین نوروز در بین ترکمن‌ها

در بین‌ ترکمنها ضرب ا‌لمثل‌ معروفی‌ هست‌ که‌ می‌گوید: «ییلینگ‌ گله‌نی‌ نوروزدان‌ بللی» یعنی نوروز فرا رسیدن‌ سال‌ نو را نوید می‌دهد. این ضرب‌المثل نشانگر اهمیت والای عید نوروز در بین ترکمن‌هاست. نوروز، رسم و آئینی کهن و از دوران پیش از تاریخ در میان مردم ایران منجمله ترکمن‌ها نیز شناخته شده بود. نوروز با طلوع خورشید در نخستین روز بهاری آغاز و به عنوان"تأزه ییل" جشن گرفته می‌شده است. جشن‌ها و اعیاد در بین ترکمن‌ها به مناسبت‌های گوناگون از ویژگیهای خاصی برخوردارند و می‌توان آنها را به چند دسته تقسیم کرد:

جشن سال نو در ترکمنستان

جشن سال نو در ترکمنستان:

با فروپاشی شوروی توجه به سنت‌ها وارزش‌های ملی ودینی در میان ملت‌های آسیای مرکزی از جمله ترکمن‌ها روز به روز بیشتر شد تا جایی که امروزه بسیاری از سنن نیاکان ترکمن‌ها که طی دهه‌ها سلطه شوروی مورد بی‌توجهی و بی مهری قرار گرفته بود ، احیا شده و دولت نیز نسبت به آن اهتمام ویژه ای دارد. ترکمن‌ها برگزاری مراسم نوروز را بازگشت دوباره به سنت‌های گذشته خود و در حقیقت ریشه‌های هویتی خویش می‌دانند و معتقدند که برگزاری این گونه مراسم در کنار اعیاد اسلامی از مشخصه‌های ترکمن‌ها می‌باشد.

تاریخچه آئینهای بهاری در بین اقوام مختلف دنیا

تاریخچه آئینهای بهاری در بین اقوام مختلف دنیا
جشن بهار در حقیقت بیان رنگارنگ وجد و سروری است که بهمراه نوزایی طبیعت تمامی کائنات را دربرمیگیرد و هر خلقی به تناسب شرایط حیات مادی و معنوی خود بگونه‌ای ویژه برگزار مینماید. لذا جشنی است جهانشمول و بین‌المللی. نخستین اطلاعات مکتوب از جشن بهار متعلق به قوم سومر می‌باشد که حدود 5000 سال پیش از این با ایجاد خط میخی، برای اولین بار در تاریخ بشری ثابت کردند که میتوان تفکرات و تجربیات جامعه انسانی را جاودانه کرده، آن را به انسان‌های دیگر نسلهای آینده به همان منظور انتقال داد. به نظر اکثریت قریب به اتفاق....

دهه فجر در بین ترکمنان

جایگاه دهه فجر در بین ترکمنان:

این واقعیت را بپذیر که هر قصه سرانجام در نقطه ای به پایان می رسد و این واقعیت را هم که اگر قصه ای تمام نشود ، قصه ای تازه آغاز نمی شود . و من و تو در تمام عمر در اندیشه قصه های نو بودیم و آغازهای نو ... مارال ! تمام شدن مساله ای نیست ، چگونه تمام شدن ، مساله ی ماست
(اقتباس از آتش بدون دود؛ خطاب شهید آلنی به همسر انقلابیش، مارال)
امشب اگر چه نباید می بودم؛ اگرچه نمی خواستم بیایم؛ اما هوس صحرا نگذاشت و نمی گذارد......

جایگاه طلاق در بین کوچ نشینان

طلاق در بین کوچ نشینان
به طور کلى کوچ نشینان, طلاق را زشت و ناپسند مى شمارند و سعى دارند تا حد امکان از وقوع آن ممانعت به عمل آورند. متإسفانه اطلاعات مردم شناسى یعنى آمار دقیق, در این ارتباط اندک است. اما همین اطلاعات کم نشان مى دهد که تعداد طلاق به نسبت کم است. چنان که نویسندگان کتاب ((بامدى)), در باره طلاق در بین بختیارى مى نویسند:
((بختیاریها طلاق را به منزله عملى نادرست و نکوهیده مى پندارند و از این روست که در این جامعه طلاق بسیار به ندرت دیده مى شود. وقتى در تنگ بامد از جمعى بامدى سوال شد که آیا از بامدیها کسى را مى شناسید که زنش را طلاق داده باشد آنها فقط از یک نفر که در گذشته مى زیسته است یاد کردند. به عقیده بامدیها جدایى از همسر براى مرد ننگ بزرگى محسوب مى شود)).

سوگ و عزا در فرهنگ ترکمن

سوگواری در فرهنگ ترکمن:

ترکمن‌ها، خبر درگذشت یک فرد را بسیار محترمانه به یکدیگر می‌رسانند. به طورمثال، هیچ گاه جمله «فلانی اؤلدی» (فلانی مُرد) را به کار نمی‌برد و آن را جمله ای غیرمؤدبانه و ناشیانه می‌دانند و به جای آن عامه مردم غالباً می‌گویند: «فلانی آیریلدی» (یعنی: فلانی درگذشت) «فلانی یوغالدی» (یعنی: فلانی غایب شد) و یا «فلانی دونیأدن اؤتدی» (یعنی: فلانی از دنیا رفت). البته عباراتی نیز وجود دارند که بیشتر در بین خواص کاربرد دارند.

جایگاه تئاتر در بین ترکمن

تئاتر در بین ترکمن:

هنر نمایش در هر سرزمینی بر گرفته از آداب و رسوم مناسک مذهبی اقوام آن سرزمین میباشد.در میان قوم ترکمن،آداب و رسوم متنوع و چشمگیری وجود دارد که از دیر باز با روح و عواطف ترکمن ها عجین شده است.در میان آیین های مختلف ترکمن، آیین ذکر خنجر از شهرت همه گیری برخوردار است. ذکر خنجر یک نیایش نمایشی است که در فضایی باز اجرا می گردد و ذکرها و آوازهای آن حاوی مفاهیم اعتقادی، دینی و عرفانی است.

مراسم ذکر ترکمن ها (رقص خنجر)

مراسم ذکر خنجر ترکمن ها:

در میان رقصها و آوازهای ترکمنان مشهورترین و ریشه دارترین رقص، رقص ذکر خنجر است. ذکر خنجر، یک نوع نمایش هنرى رایج در بین ترکمن‏هاست و مثل بسیارى از بازیهاى محلى و بومى، ریشه در گذشته دور دارد. این رقص که بطور دسته جمعی و با لباس سنتی و خنجر بر کمر صورت می گیرد، حالتی ذکر گونه دارد و برداشتی است عارفانه از حالت و جذبه صوفیان. این رقص بصورت دسته جمعی توسط مردان صورت می گیرد.

قره اوی یا آلاچیق ترکمن

ساختمان آلاچیق شامل اسکلتی از چوب است که آن را چند قطعه نمد می پو شا نند اگر نمد بر داشته شود آلاچیق همچون یک قفس چوبی به نظر می رسد . چهار نقطه تار م tarem و شصت تا هفتاد قطعه چو ب های کمانی شکل که (اوق ug )نام دارد ویک قطعه دیگر به نام تونوکtunuk که گرد است و بالا تر از همه جا می گیرد اسکلت آلاچیق را پدید می آورد . در آلا چجیق دو لنگه ئی است ودر یک چهارچوب می گردد
بر پا کردن و برچیدن آلاچیق به عهده زنان است که با کمک زنان همسایه و گاهی مرد یا پسر خانواده انجام می شود .

اعیاد و مراسمات مختلف ترکمنان

اعیاد و مراسمات ترکممن:

 در میان ترکمن ها جشن ها (طوی)  بجز عروسی و ختنه سوران اکثرا جنبه مذهبی دارند و به آنها بایرام گفته می شود. مانند «قربان بایران» (عید قربان) ، « اراز بایرام» (عید فطر) و نیز آخرین چهارشنبه ماه صفر یا چهارشنبه سیاه که در پایآن ماهی که در آن بلا زیاد است مراسمی برپا می کنند . جشن « یا رمضان» به مناسبت نیمه رمضان و جشن نیمه ماه شعبان و آق قویین نیز از اعیاد محسوب می شود. از اعیاد دیگر میتوان به مولودی و مراسم طلب باران اشاره کرد.

فهرست نام های ترکمنی

ARAYLİ	دختر پاک نام	آرایلی
ARAY	سحر	آرای
ARSITA	نام سرزمینی درهمدان	آرسیتا
ARİQ QAN	نام همسر آتیلا	آریق قان
ARİLİK	دختر پاک	آرینلی
ASANA	دختر زیبا	آسانا
ASİLTAŞ	جواهر	آسیلتاش

موسیقی در بین ترکمنان افغانستان

ترکمن ها در سه کشور افغانستان،ایران وترکمنستان زندگی می کنند.در مورد موسیقی ترکمن ها تا کنون مطالب بسیار کمی نوشته شده است.اما یکی از نویسندگان غربی به نام Semiramis ransack_Khomeini اولین تحقیقات را در مورد ترکمن ها وموسیقی آنان در افغانستان انجام داده است.به گفته این نویسنده ترکمن ها هنوز هم از لحاظ فرهنگی وهمچنین موسیقی به طایفه های مختلفی تقسیم می شوند.

ترکمن ها اقوامی با سنت های دیرینه

فرهنگ و رسوم ترکمن ها در هیچ یک از قبایل دیگر کشورها قابل مشاهده نیست و تقریبا تا به امروز دست نخورده باقی مانده است. از جمله این رسوم در میان ترکمن ها می توان به مراسم پررمز و راز عروسی در میان آنها اشاره کرد. این مراسم در میان ترکمن ها سه الی چهار روز به طول می انجامد و شامل مراحلی چون اولی قده لیق(خواستگاری)، پذیرایی، مصائب (مصاحب)، کجاوه (عروس کشی)، اوجه و اللش درمه یا عقدکنان است. هرکدام از این مراحل با انبوهی از آداب و سنن همراه است که شاید هیچکس جز ترکمن ها از راز و رمز آنها برای آغاز یک زندگی جدید آگاه نشوند. اعیاد و جشن های قبایل ترکمن صحرا نیز به نوبه خود از ویژگی هایی خاص برخوردار است که از گذشته های دور در میان ترکمن ها رواج داشته و دارد. اعیادی مانند عید قربان، عید فطر و جشن آق آشی.

آغش ( رسمی دیرینه در بین ترکمن ها)

"آغاش" از آیین های مرسوم بین ترکمن هاست که پیشینه ای به قدمت اسلام داشته و در بسیاری از مناطق ترکمن نشین گلستان همچنان رواج داد.

این آیین نشانه عشق و ارادت قوم ترکمن به پیامبر اکرم (ص) است که در ایام ربیع الاول در مناطق ترکمن نشین اجرا می شود.

دختران ترکمن در تنگنای پدر سالاری

در جوامع سنتی اغلب نهادها، برپایه رسوم و سنت های آن جامعه شکل می گیرند. تخطی از این سنت ها، عکس العمل ها و مجازات هایی را از سوی افکار عمومی آن جامعه در پی خواهد داشت.
کلود ریویر در انسان شناسی سیاسی می گوید:
"عموما فلسفه و جامعه شناسی سنت را به مثابه یکی از موارد زیر در نظر می گیرند

مراسم عیدقربان در بین ترکمنان

یکی از باورها و اعتقادات هر قوم و ملتی بر پایی اعیاد و جشنهای ملی و مذهبی است. برخی از اقوام علاوه بر اعیاد مذهبی ، جشنهای ملی و باستانی را نیز به صورت دیرین و کهن برپا می کنند.
کشور ایران به علت تنوع و تکثر قومی و دارای مجموعه ای از آئین ها ، سنتها و آداب مختلف می باشد و

به تبع این تکثر قومی و سنتهاست که شاهد برگزاری اعیادی مثل فطر ، قربان ،نوروز ،غدیر خم،پاک،کریسمس و ... در جای جای این سرزمین می باشیم.

سیری در آداب و رسوم ترکمنان

 

یکی از آداب و رسوم ارزشمند ترکمن ها در ترکمنستان ، احترام به سفره و نان است. در اکثر موارد در این کشور ، در باره ی «سفره» اصطلاح روسی  «سِوِتوی» یعنی جایگاه پاک و با ارزش را بکار می برند ، زیرا نعمت خدا یعنی نان در آن قرار می گیرد. آنها پا گذاشتن روی سفره را بی احترامی بزرگی می دانند. در مراسم استقبال از مقامات و روسای جمهوری کشورهای خارج در این کشور نیز این موضوع رعایت می شود. به این ترتیب که در بدو ورود مهمان عالیمقام ، استقبال کنندگان قرصی نان و ظرف کوچکی از نمک را در یک سینی گذاشته و مقابل مهمان می گیرند. رسم بر این است که مهمان ، اندکی از نان را می کند و آن را می خورد. به نظر می رسد این امر ـ که سنتی اجدادی است ـ برای نمک گیر کردن مهمان صورت می گیرد ؛ به این معنی که کشورها به تعهداتشان وفادار باشند و احیاناً به این کشور خیانت نکنند.