نامهربانی با یار مهربان
بیش از صد واندی سال از زمانی که اولین مدرسه به سبک جدید در ایران تاسیس شده می گذرد.تاسیس این مدرسه حاصل تلاش چندین دهه نواندیشانی بود که در راه آزادی و ترقی ایران مبارزه کردند و می خواستند ایران و ایرانی از حالت رخوت و خمودگی و عقب ماندگی بیرون بیاید و همچون ممالک مترقی در راه ترقی و پیشرفت قدم بگذارد.ثمره ی تلاش این مبارزان راه آزادی با همراهی روحانیون ترقی خواه به بار نشست و فرمان مشروطیت در سال ١٢٨٥ ه.ش. صادر شد ونمایندگان شروع به نوشتن قانون اساسی کردند.دو سال بعد قانونی در مجلس به تصویب رسید که تعلیمات ابتدایی برای عموم اجباری است. کمتر از بیست سال بعد اولین مدارس در ترکمن صحرا تاسیس گردید. در سال ١٣٠٤ در امچلی یا بناور با نام صفوی و در سال ١٣٠٥ در روستای چن سولی دبستانی به نام دارا دازه تاسیس گردید.مدرسه رفتن اجباری شد، درنتیجه فراشانی با چوب ترکه در دست، بچه ها را از خانه ها بیرون می آوردند و در مدرسه به صف می کردند.
درسروده های ترکمن شعری است بنام دورت اوریم ساچلی یا ساشلی به معنی چهار موی بافته که دختر ترکمن بعد از رسیدن به سن بلوغ موی خودرا چهار رشته(دو رشته از مو در جلو و دو رشته در پشت سر) می بافد و کلاه زنانه یا به زبان محلی بوریک که با نقش ونگار سوزن دوزی شده برسر میگذاشته که به آن بوریکلی قیژ میگویند.
این مقاله توسط استاد موسی جرجانی بمناسبت برگزاری مراسم بزرگداشت 282مین ساگرد تولد مختومقلی درسال 94 نگارش شده است که در ذیل می خوانید: