مختومقلی شناسی : مختومقلی پل ارتباطی بین ایران و ترکمنستان |
این مقاله توسط استاد موسی جرجانی بمناسبت برگزاری مراسم بزرگداشت 282مین ساگرد تولد مختومقلی درسال 94 نگارش شده است که در ذیل می خوانید: |
مختومقلی شناسی : مختومقلی پل ارتباطی بین ایران و ترکمنستان |
این مقاله توسط استاد موسی جرجانی بمناسبت برگزاری مراسم بزرگداشت 282مین ساگرد تولد مختومقلی درسال 94 نگارش شده است که در ذیل می خوانید: |
ملا نفس:
ملانفس که در ادبیات ترکمن به عنوان «سلطان سرزمین عشق» شهرت یافته، در
اوایل قرن 19 میلادی (1810م) در میان ترکمن های تکه از طایفه وکیل و تیره
یازی در حوالی شهر سرخس به دنیا آمد. در مورد سال ولادت و حتی زادگاه وی
اختلاف نظر بسیار است.
پدرش قادیر بردی (ملا قاراش)، ملایی مکتب خوانده
بود، ملانفس نیز در مکتب خانه محلی سواد آموخت و با تشویق پدر در مدارس مرو
و سپس در بخارا تحصیلات خود را ادامه داد. در آغاز او در یکی از دهات
ناحیه مرو معلم مدرسه بود و بعدها بازرس مدارس شد. مطالعات ملانفس در
ادبیات ترکی، باعث انس و آشنایی وی با آثار نوایی، فضولی و صیادی گردید.
همچنین تحصیل در شهر بخارا وی را با ادبیات فارسی و بویژه سروده های امیر
خسرو دهلوی، مولوی و حافظ آشنا ساخت....
نامی جاویدان در موسیقی ترکمن
مئللی تأچ مراد نوازنده و آهنگساز بزرگی است که هنر موسیقی ملی ملت ترکمن را در حد مقدسات خود گرامی داشته و برای کسب اصالت تاریخی و ارائه آن به خلق خود با تمام ظرافت و دلنشینی اش تمامی تجربیات حیات خود را صرف آن نموده است. این شخصیت انسان دوست و انسان پرور، سازهای ترکمنی را خیلی دوست میداشت، وی نه تنها به نواختن استادانه آهنگها بسنده نمیکرد، بلکه انتقال تمامی دانش و تجربیات خود به جوانان و پرورش آنها را وظیفه خود میدانست. او به گروههای بسیاری از جوانان رموز ظریف و سحر آمیز موسیقی ترکمنی را با روحیه ای خستگی ناپذیر آموزش میداد و برای دستیابی آنها به درجات عالی نوازندگی از هیچگونه حمایتی دریغ نمی ورزید....
آدینه جان آخوند (آنه آخوند یارعلی)
مجلس شورای ملی اولین بار به دستور مظفرالدین شاه قاجار به سال 1285 هجری شمسی مطابق با 1324 قمری افتتاح گردید در آن زمان منطقه جغرافیایی دشت گرگان که محل سکونت ترکمن ها بود نماینده ای نداشت اما در دومین دوره مجلس که در سال 1288 شمسی مطابق 1227 قمری برگزار گردید آدینه جان آخوند جعفر بای (یارعلی )انتخاب گردید وی متولد ۱۲۶۰ هجری شمسی و از اهالی پنج پیکر بود به علت چابکی و زرنگی و همچنین تسلط داشتن به زبان فارسی به آنا شیطان معروف بود.پس از او در سال 1293 شمسی قاضی افغان به نمایندگی رسید . در دوره چهارم یعنی در سال 1300 آدینه جان آخوند یارعلی برگزیده شد.ترکمن ها در دوره ی پنجم نماینده نداشتند.در دوره ششم محمد آخوند جرجانی از طایفه داز و از آق قلا نماینده شد که درست برابر با 1305 آغاز حکومت رضا شاه بود .دوره هفتم نیز هم او بود.دوره هشتم یعنی سال 1309 هم آدینه جان آخوند یارعلی بر کرسی مجلس نشست. ایشان در این سه دوره که نماینده مجلس شورای ملی بودند خدمات زیادی به ترکمن صحرا انجام دادند.
منبع: استرآباد و گرگان نویسنده معطوفی
محمدولی کمینه (1190 - 1260 هـ. ق) :
مامدولی در ناحیه سرخس در خانوادة فقیری چشم به جهان گشود . اسم شاعر مامد ولی و کمینه لقب اوست. کمینه به معنی کم و شاعر خود را از همه کس کوچکتر می داند تحصیلات ابتدائی را در محل تولد به اتمام می رساند و سپس به کمک یاران و خویشان برای ادامه تحصیل راهی بخارا و خیوه شد . محمت سارای می نویسد : کمینه شاعر ترکمن تکه ، در مدرسه بخارا به تحصیل پرداخت ، اما به علت فقر مالی نتوانست دوره تحصیل خود را کامل کند . آنگاه در مناطق مختلف ترکمنستان آوارگی کشید .....
دکتر یاشا مخدومی - سرطان شناس برتر ایران
درهرکوی و برزن کلانشهر مشهد که مردم ایران وآسیای میانه برای درمان سرطان حضور دارند نام دکتر یاشا مخدومی به نیکی برسرزبانهاست. وی متولد 31/3/1344 گنبد است . پدرش اراز مخدومی (متوفی 1373)کارشناس سازمان پنبه ودانه های روغنی بودو مادرش دکترعایشه مخدومی اولین داروساز زن ترکمن است که درحال حاضر مسئول بخش تحقیقات دارویی کارخانه داروسازی بهورزان درمشهدمی باشد....
قرباننظر
عزیزوف در اولین روز بهار سال 1940- میلادی دیده به جهان میگشاید. در این
روز میمون و فرخنده درختان، اولین شکوفههای بهاری خود را میگشایند. همه
اطراف و اکناف لباس جشن و سرور بر تن کردهاند.
بد نیست کمی در باره شاعر فرهیخته استادمختوم قلی بدانیم ...
"بیلمان سوران لر آیدینگ بو غریب آدامز
اصلی گر گوز یوردی اترک آدی مختو مقلی دور "
ترجمه:
«کسانی که که نمیدانند(نمیشناسند)بگویید این مرد غریب،
اصل ونژاد ش گر کز بوده و نامش مختومقلی وسرزمینش در منطقه اترک است.»
مقوله هنر، از مباحث بسیار حساس است که هم از دید زیبایی شناسی و بعد عاطفی واحساسی و هم به مفهوم روانی یعنی وسیله ای برای تهذیب روح انسان و «بهداشت روان» کاربرد وسیعی دارد. دراین بین موسیقی بعنوان یک هنر رایج در جوامع بشری نقش بسزایی در زندگی انسانها دارد.
اقوام مختلف سبکهای موسیقی مختلفی دارند .قوم ترکمن نیز بعنوان یکی از اقوام ایرانی دارای سبکهای مختلف موسیقی است که با مطالعه میدانی و کتابخانه ای به تشریح آن پرداخته ایم که مقامات و انواع آن در موسیقی ترکمن ، نقش پیام رسانی موسیقی ترکمن، شیوه و شکلهای اجرایی موسیقی ترکمن و سبکهای نوازندگی در موسیقی ترکمن بررسی و تشریح گردیده است.