موسیقی در بین ترکمنان افغانستان
ترکمن ها در سه کشور افغانستان،ایران وترکمنستان زندگی می کنند.در مورد
موسیقی ترکمن ها تا کنون مطالب بسیار کمی نوشته شده است.اما یکی از
نویسندگان غربی به نام Semiramis ransack_Khomeini اولین تحقیقات را در مورد
ترکمن ها وموسیقی آنان در افغانستان انجام داده است.به گفته این نویسنده
ترکمن ها هنوز هم از لحاظ فرهنگی وهمچنین موسیقی به طایفه های مختلفی تقسیم
می شوند.
اکثر ترکمن های افغانستان ارساری هستند ونوازندگان این منطقه از ترکمن
ها بیشتر محلی وتعداد بسیار اندکی از آنها در نواختن دوتار مهارت
دارند.تقریبا هیچ یک از آنها نمی توانند آواهای صوتی پیچیده و ظریف موسیقی
ترکمن را به مانند بخشی های ترکمنستان اجرا کنند.زنان ترکمن این منطقه در
موسیقی به چنگ زدن همراه با رقص محلی که اکثرا در مراسم ازدواج صورت می
گیرد محدود می شوند.
اکثر مطالب این محقق در" آند خوی" حوالی مرکز ترکمن نشین وروستای بزرگ
"قزل آیاق" نوشته شده است. نویسنده از مهمان نوازی و جوانمردی ریس طایفه
محل و پیشوای مذهبی این منطقه وهمچنین به خاطر اینکه مقدمات دسترسی آسان به
نوازندگان را برای او فراهم کرده است، تشکر بسیار نموده است.
در منطقه ی ترکمن نشین افغانستان سبک احمد بخشی به عنوان پیشرو و
پیشتاز ترین سبک در تک نوازی با دوتار به شمار می رود.شعر اغول بگ این
باخشی تنها نشان دهنده ی قسمت اندکی از عظمت اشعار و آوازهای احساسی ترکمن
هاست.از دیگر ویژگی های موسیقی ونوازندگی در این منطقه فقدان یا به عبارتی
بسیار ناچیز بودن استفاده از کمانچه(قیجق)است. بنا بر نوشته های این محقق،
وی به چشم خود هیچ نوازنده ی کمانچه ای دراین منطقه ندیده است.
ابزار موسیقی دیگری که در میان ترکمن های افغانستان مورد استفاده است
فلوت دراز و کشیده ای است که "تویتک" نامیده می شود و مختص ترکمن هاست.هر
چند تویتک ودوتار هم نوعان بسیاری در سراسر آسیای مرکزی وآسیای غربی
دارند.از جمله آلات موسیقی شبیه به تویتک همان "نای" یا "نی" در دیگر مناطق
آسیاست.
به علت زیاد بودن قطر انتهای تویتک ،ایجاد صدا در آن نیازمند مهارت
بسیار زیادی است.طول آن نیز نشان می دهد که باید حداکثر سرعت به انگشتان
داده شود تا در زمان مناسب با گرفتن سوراخ های تعبیه شده بر روی آن،آهنگ
مورد نظر ایجاد شود.برای استفاده از این ابزار موسیقی داشتن نفس بسیار عمیق
و تمام نشدنی شرط لازم وضروری است.
