چگونگی برگزاری عروسی ترکمن ها

در شب قدر در ماه رمضان خانواده داماد و فامیلهایشان با شیرینی و آجیل و کادوئی برای عروس به خانه آنها آمده جشن و سروری بر پا می کنند .
در عید قربان نبز گردن و سینه گوسفند را به شکل مثلثی در می اورند که به آن «دوش» می گویند . طرف داماد این گوشت را با تزئین و در کنار گوشت کادوئی متنوعی برای عروس خریده آنها را به خانه عروس می برند .
اگر خانواده داماد بخواهند می توانند مراسم نامزدی را در یکی از روزها با جشن شب قدر و روز عید قربان برگزار می کنند ، اگر چنین نباشد ، مادر داماد به خانه عروس آمده روزی را برای مراسم نامزدی مشخصمی کند.
عروسی ترکمنها چندین مرحله دارد که عبارتند از ک
1- قودا بولماق
2- پذیرائی
3- مصائب(مصاحب)
4- عروس کشی
5- اوجه
6- اللش درمه
7- قایتارمق

قودا بولماق
یک روز قبل از عروسی همه خویشاوندان داماد با ریش سفیدان محل به خانه عروس می روند. در این روز ریش سفیدان با پدر عروس صحبت می کنند و در میزان مهریه به توافق می رسند.
زنها نانهای مخصوصی به نام قاتلمه و اکمک که قاتلمه ضخیم و اکمک نازک است ، می پزند و به خانه عروس می برند در این روز طلاهای زیادی نیز به عروس کادو می دهند و جشن بزرگی برپا می کنند.
پذیرائی (مراسم اختصاصی عروس)
فردای روز قودابولماق ، عروس با دوستان و آشنایان خود جشنی را بر پا می کنند که در آن خویشان داماد نیز حضور دارند.
مصائب (مصاحب)
در شب همان روز پذیرائی ، داماد با دوستان و هم سالان خود جشنی را برپا می کند.این مراسم در واقع اصلی ترین قسمت یک عروسی در ترکمن صحرا است که میهمانان مختلف در آن حضور دارند.و با شام از میمانان پذیرایی می شود.بعد از مراسم شام معمولا" مراسم رقص و آواز و یا کانسرت بخشی(موسیقی سنتی ترکمن صحرا) اجرا می گردد.برنامه کانسرت و یا برنامه های جایگزین آن تا پاسی از شب ادامه دارد.در بعضی مراسمها هم بجای رقص و آواز و یا بخشی مراسم دینی مولود خوانی و مسابقه قرآن برگزار می گردد.

عروس کشی
صبح فردای مصاحب در جلوی خانه داماد ماشینهای عروس و داماد را تزئین می کنند ، ماشینها بوق زنان به طرف خانه عروس می روند .

عروس با ینگه ها منتظر نشسته است ، سپس گلجه (زن برادر) داماد با گلجه عروس چاشو (نوعی روسری مخصوص قرمز رنگ که عروس باید قبل از سوار شدن به ماشین آن را بر سر بگذارد) را به یکدیگر پرت می کنند و دعوای ساختگی را راه می اندازند در این دعوای ساختگی گلجه داماد و گلجه عروس نام پدر و پدربزرگ عروس و داماد را معرفی می کنند ع سپس گلجه داماد چاشو را گرفته بر سر عروس می گذارد و عروس با دوستان و فامیلان نزدیک خود سوار کجاوه می شود.

البته باید ذکر شود که کجاوه عروس و داماد جدا است و داماد نیز با دوستان خود سوار می شود . مادر عروس بر روی دو ماشین کجاوه آرد می ریزد به نشانه اینکه سفید بخت شوند . کجاوه بوق زنان به طرف خانه داماد حرکت می کند در راه از جلوی هر خانه که می گذرد اهالی آن خانه خوشبختی عروس و داماد را آرزو می کنند .

وقتی که عروس را به خانه داماد می آورند با ینگه هایش در یک اتاق می نشینند و همسایه های داماد به دیدن عروس می ایند.
«در ضمن برای عروس و داماد قلب گوسفندی را کباب کرده و به دو نیم تقسیم می کنند . و نصف ان را به عروس و نصف دیگر را به داماد می دهند تا بخورد به این امید که قلب و دل انها با هم باشد و هیچکس حق خوردن از این کباب را ندارد.»
اوجه
زنان فامیل غذائی به نام چگدرمه (پلو قرمز رنگ شبیه استانبولی) درست می کنند و برای عروس و داماد در ظرفهای جدا می ریزند ، عروس و داماد باید هر کدام از ظرفهای یکدیگر بخورند ، و بعد پیشانی بند پارچه ای و دایره شکلی به نام «آل لانقی» بر سر عروس می گذارند.

اللش درمه
قبل از غروب افتاب دست عروس و داماد را در دست یکدیگر گذاشته ، زنان برای خوشبختی آنان شعر زیر را می خوانند که در واقع تعیین خط مشی آینده آنها است.
آلا جا کوینگ گیدرمه آرپا چوروک ایدرمه
ساغ الی ساری یاغدا سول الی سوق اوندا
آغز لا قاپدرمه توی نیق لا دپدرمه
چایر کمین چرماشادینگ مل لر کمین اورنا شادینگ
یوزدان یوزدان یوی درادینگ یوزلیگ کوینگ گیدراینگ
آل یانقاقدان آفشادینگ آلا یورغان دفشادینگ
آی یوزلینی سنگا تافشردیم سنی سنی خدایه تافشردیم

پیراهن بد مپوشان ، نان جو مخوران ، دست راستش در روغن زرد ، دست چپش در آرد بگذار (کنایه از ثروت). نگذار کسی او را نیش بزند ع مثل یونجه به هم بچسبید مثل درخت مو قبه هم بچسبید . پولهای زیادی خرج کند ع پیراهن گرانبها برایش بخر ، از لبهای سرخش بوسه بگیر .
ماه رو را به تو سپردم ، تو را به خدا.
و سه بار این شعر را تکرار می کنند در وسط هر بار دوستان داماد او را می برند و بر می گردانند .
بعد مراسم «چای» است به این معنی که داماد و دوستان نزدیکش به اتاقی که عروس در آن نشسته می روند و از دست تازه عروس چای می نوشند و هر کدام هدیه ای می دهند . فلسفه این چای خوردن به این علت است که چون نو عروس و داماد همدیگر را قبلاً ندیده بودند این افراد و دوستان باعث باز شدن سر صحبت و حرف زدن عروس و داماد می شوند . از طرف دیگر در خانه مادر داماد بین قوم و خویش «سویجلک هالتا» یعنی کیسه های کوچکی که شیرینی و نقل و سکه در ان است و معمولاً عروس با خود می آورد تقسیم می شود و معمولاً 30 الی 40 تا است .

قایتارمق
فردای روز عروس کشی عروس را به خانه خودشان بر می گردانند. و به مدت یک شب در خانه خودشان می ماند. که به زبان محلی (قایتارمق) می گویند و فردای همان روز مادر یا خواهر داماد به دنبال عروس می ایند و او را می برند.